رابطه تیپ‌های شخصیت و تداخل شناختی با اثر میانجی کارکردهای اجرایی در ورزشکاران

زمانی ثانی, سید حجت; اقدسی, محمدتقی; عبدالرزاق جباره الکروی, ویسام

doi:10.48308/mbsp.2025.240692.1304

رابطه تیپ‌های شخصیت و تداخل شناختی با اثر میانجی کارکردهای اجرایی در ورزشکاران

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ گروه رفتار حرکتی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران گروه تحقیقاتی مغز و حرکت، مرکز تحقیقات علوم زیستی و زیست‌فناوری، دانشگاه تبریز،

² 1. گروه رفتار حرکتی، دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران 2. گروه تحقیقاتی مغز و حرکت، مرکز تحقیقات علوم

³ گروه رفتار حرکتی، دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

10.48308/mbsp.2025.240692.1304

چکیده

هدف: هدف تحقیق حاضر بررسی رابطه بین ابعاد شخصیتی با تداخل‌های شناختی تحت تأثیرکارکردهای اجرایی در ورزشکاران بود.

روش‌ها: تحقیق حاضر از نوع توصیفی همبستگی بود که جمع‌آوری داده‌ها به صورت میدانی و آنلاین با 212 ورزشکاران سازمان‌یافته استان آذربایجان شرقی به صورت تصادفی خوشه‌ای در رشته‌های انفرادی و تیمی انجام شد. پرسشنامه اطلاعات فردی، آزمون شخصیت شناسی مایرز بریگز، پرسشنامه تداخل شناختی در ورزشکاران و مقیاس درجه‌بندی رفتاری کارکردهای اجرایی فرم بزرگسالان استفاده شد. تحلیل داده‎ها با روش ضریب همبستگی پیرسون در نرم‌افزار SPSS26 و تحلیل مسیر در نرم‌افزار SmartPLS3 انجام شد.

یافته ها: نتایج تحقیق نشان داد بین ابعاد مختلف شخصیت با کارکردهای اجرایی و تداخل شناختی رابطه معناداری وجود دارد. ابعاد شخصیتی درونگرایی، حسی، تفکری رابطه مثبتی با کارکردهای اجرایی و رابطه منفی با تداخل شناختی داشتند. با اینحال بعد قضاوتی رابطه منفی با کارکردهای اجرایی و مثبت با تداخل‌های شناختی داشت. این نتایج با ابعاد شخصیتی متقابل (شامل برونگرایی، شهودی، احساسی و ادراکی) به صورت معکوس بود. همچنین نشان داده شد که بین کارکردهای اجرایی و تداخل شناختی رابطه منفی و معناداری وجود دارد. در نهایت نتایح تحلیل مسیر نشان داد که شخصیت هم به صورت مستقیم و هم به صورت غیرمستفیم از طریق کارکردهای اجرایی می‌تواند تداخل‌های شناختی را پیش‌بینی کند.

نتیجه گیری: هر چهار بعد شخصیتی با تداخل شناختی و کارکرد اجرایی رابطه داشتند. لذا اثر میانجی نشان داد که توسعه کارکردهای اجرایی منجربه کاهش تداخل‌های شناختی در ورزشکاران می‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

روانشناسی ورزش

عنوان مقاله [English]

The relationship between personality types and cognitive interference with mediating effect of executive functions on athletes

نویسندگان [English]

Seyed Hojjat Zamani Sani ¹
Mohammad Taghi Aghdasi ²
Wisam Abdolrazagh Jabbareh Alkoravi ³

¹ Department of Motor Behavior, University of Tabriz, Tabriz, Iran. Brain &amp; Movement research group, Research Center of Biosciences and Biotechnology (RCBB) University of Tabriz, Tabriz, Iran

² 1.Motor Behavior department, Physical Education and sport science faculty, University of Tabriz 2. Brain & Movement research group, Research Center of Biosciences and Biotechnology (RCBB) University of Tabriz, Tabriz, Iran

³ Motor Behavior department, Physical Education and sport science faculty, University of Tabriz

چکیده [English]

Purpose: This study aims to explore the relationships between personality types, executive functions, and cognitive interference in athletes.

Methods: This descriptive correlational study involved 212 athletes from East Azerbaijan Province, selected via cluster random sampling across individual and team sports. Data were collected using questionnaires on demographic information, Myers-Briggs Type Indicator, cognitive interference, and a behavioural rating scale of executive functions in adults. Analyses included Pearson correlation coefficients in SPSS 26 and path analysis in Smart PLS 3.

Results: Results showed introversion, sensing, and thinking dimensions were positively associated with executive functions and negatively associated with cognitive interference. Conversely, the judgment dimension showed a negative relationship with executive functions and a positive one with cognitive interference. These findings were inversely related to the reciprocal personality dimensions; extraversion, intuition, feeling, and perceiving. Additionally, a significant negative relationship was observed between executive functions and cognitive interference. Path analysis revealed that personality traits can predict cognitive interference both directly and indirectly through their influence on executive functions.

Conclusion: All four personality dimensions were related to cognitive interference and executive function. Therefore, the mediation effect showed that the development of executive functions leads to a reduction in cognitive interference in athletes.

کلیدواژه‌ها [English]